Senegal
Resmî adı: Senegal Cumhuriyeti (SN)
Başkenti : Dakar
Önemli Şehirleri: 10 bölge; Dakar, Diourbel, Fatick, Kaolack, Kolda, Louga, Saint-
Louis, Tambacounda, Thies, Ziguinchor
Yüzölçümü: 196.722 Km2
Nüfusu : 16.750.000 (2020)
Etnik Yapı: Senegal kültüründe din oldukça önemli bir yere sahiptir. İnanç çok yaygın olduğundan ibadet etmeyenler kuşku ile karşılanabilmektedir. Ülkenin yaklaşık %95’i Müslüman’dır. Woloflar toplam nüfus içinde %43 pay ile en kalabalık etnik gruptur. Müslüman olan bu grup ülkenin hemen her yerine yayılmış olmakla birlikte çoğunluğu ülkenin merkez, kuzey ve Dakar ile Saint Lois’in Atlas Okyanusu kıyılarında yaşam sürmekte ve genellikle çiftçilik ve tüccarlıkla geçimlerini sağlamaktadır. Leboular Woloflar’ın bir kolu olan etnik gruptur. Cap Vert ve Saint Luis yarımadasına yayılmış olup, çoğunlukla balıkçılıkla uğraşırlar. Peulhlar/Fulaniler diğer bir büyük etnik grup olarak nüfusun yaklaşık %24’ünü oluştururlar. Senegal’in kuzeyinde Senegal için Müslümanlığın yayılmasında rol oynayan ve tarihi öneme sahip olan Fouta Toro Pular grubun kültürel merkezidir. Senegal Nehri vadisi ve Ferlo bölgesinde yerleşik olan Pularlar ticarette çok aktif olup hayvan yetiştiriciliği ve sulu tarım ile de uğraşırlar. Serer etnik grubu da kalabalık sayılabilecek diğer bir etnik gruptur. Toplam nüfusun yaklaşık %15’ini oluşturan bu grup, diğer etnik gruplarla daha az karışmış durumdadır. Sine-Saloum ve Senegal’in merkezi ile Gambiya’nın kuzeybatısı arasında kalan Small Coast bölgesinde yerleşiktirler. Small Coast bölgesindekiler hariç çoğu Müslümandır. Diolalar ise Casamance bölgesinde yaşar. Gambia ile Guinea Bisseu’da da bu etnik gruptan insanlar yaşamaktadır. Senegal nüfusunun yaklaşık %4’ü bu gruptan oluşur. Pirinç tarımı ile geçinen bu grupta yerel inançlar ve Hıristiyanlık yaygındır. Diolalar’ın kuzeydoğuda yaşayan bölümü ise Müslümandır. Ana etnik gruplar dışında daha küçük etnik gruplar da bulunmaktadır. Bunlardan başlıcaları doğudaki Mandingolar, Mali ve Moritanya’ya yakın bölgelerdeki Soninkeler ve Bassariler’dir. Bu gruplar mısır yetiştiriciliği ve Gine sınırlarına yakın bölgelerde avcılık ile geçinmektedir.
Dil: Fransızca (resmî), Wolof, Pulaar, Jola, Mandinka. Herkesin kendi yerel dilini konuşması yaygındır. Ülkede çok sayıda yerel dil bulunmaktadır. Bu diller yazılıdan ziyade sözlü kullanılan dillerdir. Bu dillerden en yaygın olarak kullanılanı Wolof dilidir. Nüfusun %80’ine yakını bu dili konuşabilmektedir.
Din: Müslüman %92, yerel inançlar %6, Hıristiyan %2.
Coğrafî Durumu: Batı Afrika, Kuzey Atlas Okyanusu kıyısında, Gine Bissau ve Moritanya arasında yer alır. Genellikle alçak, inişli çıkışlı ovalar, güneydoğuda dağ eteği tepeler yer alır. Coğrafi Konum Senegal Orta Afrika’nın batısında Atlas Okyanusu kıyısında Gine-Bisseau ve Moritanya arasında yer alır. Toplam 196 bin km2 yüzölçümü ile 531 km kıyı uzunluğuna sahiptir. Başkent Dakar Cape Verde Yarımadasında Atlas Okyanusu kıyısındadır. Senegal Afrika ülkeleri arasında en çok Batılılaşmış ülkedir. Komşu ülkeler; Moritanya, Mali, Gambiya, Gine ve Gine-Bisseau şeklindedir. Gambiya Senegal tarafından çevrelenmiş bir ülke olup, sınır doğuya doğru Gambiya nehri boyunca 300 km devam eder. Senegal’de yarı tropik bir iklim bulunur. Kuzeydoğu ve güneybatıdan esen rüzgarların durumuna bağlı olarak kuru ve açık bir hava ile nemli geçen mevsimler yaşanabilmektedir.. Haziran-Ekim ayları arası en kurak mevsimlerdir. Aralık-Ocak ayları hava daha kuru ve serindir. Fakat sıcaklık 17oC’nin altına pek düşmez. Kıyı şeridi iç kesimlere göre daha serindir. Ülkenin kuzeyinde çöl iklimi kıyılara doğru yerini yarı-tropik iklime bırakır. Coğrafyada genelde alçak düzlükler hâkimdir. Kıyıdan güney doğuya doğru hafif bir eğimle tepeler yükselir.
Yönetim Şekli: Başkanlık Tipi Cumhuriyet
Siyasi ve İdari Yapı: Senegal bağımsızlığını 4 Nisan 1960 tarihinde Fransa’dan kazanmıştır. Ülkede çok partili laik cumhuriyet yönetimi bulunmaktadır. Parlamentosu ve güçlü bir başkanlık sistemi bulunmakta ve yargı yönetimden ayrılmış durumdadır. Senegal Meclisi 165 üyelidir. Milletvekilleri halkoyuyla 5 yıllık bir süre için seçilmektedir. Son Milletvekili seçimleri ise 30 Temmuz 2017 tarihinde gerçekleştirilmiştir. Son Başkanlık seçimleri 24 Şubat 2019 tarihinde düzenlenmiş ve Macky Sall ikinci kez seçilmiştir. Senegal’de 14 bölgesel yönetim bulunmakta ve her biri Başkan tarafından atanan Vali tarafından idare edilmektedir. 1997 yılında yönetimin merkezden bölgelere yayılması yasası ile yerel meclislere önemli otorite gücü sağlamıştır.
Siyasî Partiler: 1976 da çok partili sisteme geçildi. Sosyalist parti desteğini sufi tarikatlere dayandırmasına rağmen laikleşme taraftarı bir politika izlemektedir.
Tarihi: 12. yüzyıldan itibaren Batı ve Orta Afrika’da çeşitli Müslüman sultanlıklar kuruldu. 18. ve 19. yüzyıllarda ortaya çıkan çeşitli cihad hareketleri animist inançlara mensup kabileler arasında İslâm’ın yayılmasını hızlandırdı. Avrupalı sömürgeciler buna engel olmak istedilerse de başarılı olamadılar.
1960 yılında bağımsızlığını kazanmasıyla UPS (Senegal İlerici Birliği) gayr-i Müslim aydınlar yönetimi aldılar.
İç Problemleri: Müslüman-Hıristiyan gerginliklerinin yanı sıra şehirleşmiş toplumlar ile kırsal kesimler, geleneği savunan sufi tarikatler ile modernist eğilimli İslâmî teşkilatlar arasında zaman zaman sürtüşmeler yaşanmaktadır. Ülkenin başlıca çevre sorunları; vahşi yaşam alanlarının korunması, orman arazilerinin korunması, toprak kayması ve su baskınlarının önlenmesi, çölleşmenin önüne geçilmesi ve balıkçılıkta aşırı avlanmanın önlenmesidir. Bunun için birçok uluslararası anlaşma ve etkinliklere aktif katılım mevcuttur.
Ülkede İslâmiyet: 1953’de İslâm Kültür Birliği (Muslim Cultural Union) kurulmuş ve Arapça eğitimine önem verilmiş ve bu birlik sömürüye karşı çıkmıştır. 1954’de Afrika Müslüman Öğrenciler Birliği ve 1962’de İslâm Kültür Birlikleri Federasyonu kurulmuştur.
Ekonomi: Ülke ekonomisi tarıma dayalı olup, doğal kaynaklar oldukça sınırlıdır. Tarım sektörü halihazırda işgücünün %29’una istihdam sağlamaktadır. Bu nedenle ülke ekonomisi, iklim koşullarına, uluslararası piyasalardaki gelişmelere ve hammadde fiyatlarına aşırı duyarlıdır. Turizm de en önemli döviz kazandırıcı sektördür. Sanayi sektörünün istihdamdaki payı %14, hizmetler sektörünün ise %57’dir. İhracatın çeşitlendirilmesi, cari açık, çift haneli ve giderek artan işsizlik oranı ve yoksulluk Senegal ekonomisinin başlıca sorunlarıdır. Yoksulluğun giderilmesi için yıllık en az %7 reel büyüme kaydedilmesi gerektiği belirtilmekte ancak bu oranlara ulaşılamamaktadır. Özellikle genç nüfus işsizlik konusunda daha büyük sıkıntı içindedir. Bu durum, Avrupa ülkelerine yasa dışı göç olgusunu da tırmandırmaktadır. %7 civarındaki işsizlik, sağlık koşullarının ve eğitim seviyesinin yetersizliği nedeniyle her yıl artmaktadır. Enflasyonun düşürülmesi ve döviz kurunda istikrar önceliklidir. Senegal’de sermaye/kar transferi ya da yatırımların döviz cinsi para ile finanse edilmesinde bir kısıtlama yoktur. Ancak şahısların yurt dışı seyahatlerinde yanlarında çıkarabilecekleri döviz miktarı sınırlandırılmıştır. Ticari transferlerde ise böyle bir zorunluluk yoktur. Para transferleri bankalar aracılığıyla yapılabilmektedir. ‘Gelişmekte Olan Senegal Planı’’nı uygulamaktadır. Senegal, IMF tarafından da desteklenen, açığı azaltmayı ve borcu kontrol etmeyi amaçlayan bir mali konsolidasyon politikasını yürütmektedir. ‘‘Gelişmekte Olan Senegal Planı’’nın ikinci aşaması ve tarım ve hizmetlerdeki faaliyet, orta vadede büyümeyi yönlendirmektedir.
Fransızca konuşulan batı Afrika ülkeleri arasında sınai gelişmişlik düzeyi açısından Fildişi Sahili’nden sonra ikinci sırada yer almaktadır. Bu başarının temeli, 1994 yılında başlatılan ve önceki ekonomi politikalarına göre şok sayılacak tedbirler içeren yapısal reformlara dayanmaktadır. Kamu tarafından belirlenmekte olan fiyatların serbest bırakılması ve kamu teşviklerinin kaldırılması bu tedbirlerden bazılarıdır. Ülke 2011 yılı başındaki politik sorunların da üstesinden gelerek, takip eden yıllarda özellikle altyapı yatırımları ve enerji sektöründeki sorunların giderilmesi ile yeniden hızlı büyüme trendine girmiştir.
Doğal Kaynaklar Senegal topraklarının büyük bir bölümü Sahelian bölgesinde yer almaktadır. Mevcut su kaynaklarının %3’ü evlerde, %3’ü sanayide ve kalan %92’si tarımda kullanılmaktadır ve ülkenin hidroelektrik kapasitesi bulunmamaktadır.
Ülke nüfusunun yaklaşık %50’si kentlerde yaşamaktadır. Senegal oldukça genç bir ülke olup nüfusunun %45,7’si 15 yaşın altındadır. Yıllık ortalama yaşam beklentisi erkeklerde 67 ve kadınlarda 71 yıldır. . Senegal’de haftalık çalışma süresi 40 saattir. Asgari ücret uygulaması mevcut olup, 209,1 CFAfr/saat asgari ücret uygulanmaktadır. İşsizlik sigortası uygulaması bulunmamaktadır. Senegal birçok az gelişmiş ülkedeki durumun aksine, işçi haklarının ön planda olduğu bir ülkedir. Çalışan ve işveren arasındaki davalar genellikle çalışan lehine sonuçlanmaktadır.
Para birimi: Afrika Mali Topluluğu Frangı (CFA)
Kişi Başına Düşen Millî Gelir: 1.622 USD (2021)[1]
İhracat Ürünleri: Balık, fındık, petrol ürünleri, fosfat, pamuk
İhracat Ortakları: Fransa %17, Hindistan %17, İtalya %12, İspanya %6, Mali %6, Fildişi
İthalat Ürünleri: Yiyecek ve içecek, tüketim malları, petrol ürünleri.
İthalat Ortakları: Fransa %30, Nijerya %7, İtalya %6, Tayland %5, Almanya %4, ABD Sanayi: Deniz mahsulleri, fosfat madenciliği, petrol arıtımı, inşaat malzemeleri
Enerji: Elektrik üretimi: 1.27 milyar kWh (1999)
Elektrik tüketimi: 1.181 milyar kWh (1999)
Ulaşım: Demiryolları: 906 km, Karayolları: 14,576 km (1996). Su yolları: 897 km, Limanları: Dakar, Kaolack, Matam, Podor, Richard Toll, Saint-Louis, Ziguinchor Hava alanları: 20 (2000)
Eğitim: Okuma yazma oranı, %39,3.
Üyesi Olduğu Başlıca Uluslararası Kuruluşlar: Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ), Batı Afrika Ekonomi ve Para Birliği (WAEMU), ACP, AfDB, AU, CPLP, CEDEAO, FAO, FZ, G-15, G-77, IAEA, OIC[2], ICAO, ICC, ICRM, IDA, IDB, IFAD, IFC, IFRCS, ILO, IMF, IMO,
[1] www.ticaret.gov.tr (Kasım-2021 Erişimi)
[2] www.oic-oci.org