BAĞIMSIZ İSLAM DEVLETLERİ

Umman

Resmî Adı: Umman Krallığı (OM)

Başkenti   : Muskat

Önemli Şehirleri: Musandam, Dofar, Al Buraymi. Bölgeler: Ad-Dakhiliyah, Al Batinah, Al Wusta, Ash Sharqiyah, Az Zahirah (Ad Dhahirah)

Yüzölçümü: 309.500 km2.

Nüfusu      :  4.600.000 (2021)[1]
Etnik Yapı: Ummanlılar genellikle iç bölgelerde özellikle Muskat şehrinde yaşarken Ummanlı olmayanlar daha çok Batıne ve Doffar bölgesinde yaşamakta olup bu grubun ekse­riyetini Beluçlar, İranlılar ve Afrika kökenliler oluşturuyor.

Dil: Arapça (Resmî) İş hayatında İngilizce konuşuluyor.

Din: İslâm. Umman’ın resmî mezhebi Abaziye’dir ve ülke nüfusunun %45’lik kesimi­nin inancını oluşturuyor. Abaziye’nin yanı sıra öteki mezhep ve inançların mensuplarını şu şekilde sıralamak mümkündür:

%30’luk kesimi oluşturan Ehl-i Sünnet genellikle Doffar ve Kuzey böl­gelerde yaşıyorlar. Şia mezhebi mensupları %23’lük nüfusuyla daha ziyade MUskat, Batına ve kıyı kesimlerinde yaşıyorlar. Bu rakamın da %20’si İsmailî inancına sahip olup sadece %3’ü İsna Aşeriye şiasıdırlar yani Caferi’dir. Geri kalan %2 lik kesim ise Yahudi ve Hı­ristiyanlık dini mensuplarından oluşmaktadır.

Coğrafî Durumu: Arap Yarımadasının güney-doğusu kıyısında yer alır. Kuzey-batıda Birleşik Arap Emirlikleri, batıda Suudi Arabistan, güneybatıda ise Yemen ile sınır komşusudur. Güneyde ve doğuda Hint Okyanusu, kuzeydoğuda ise Basra Körfezi ile çevrilidir.

    İç kesimlerde kuru çöl iklimi, kıyıda sıcak ve nemli, iç kısımlarda sıcak ve kuru iklim görülür. Arazisi orta çöl ovası, kuzey ve güneyde engebeli dağlık bölgeden oluşur. Petrol, Bakır, asbest, mermer, kireçtaşı, krom, alçıtaşı, doğal gaz ülkedeki başlıca doğal zenginliklerdir. Ovalar toplam alanın %3’üne yakın bir bölümünü, dağlık bölgeler %15’ini oluşturmaktadır. Geriye kalan %82 civarındaki arazi ise çöllerden oluşmaktadır. Al Hajr dağları ile Al Qara dağları ülkenin en yüksek dağlarıdır.

Yönetim Şekli: İslâmî Monarşi

Tarihi: Umman’da İbadiye imamına bağlı kabilelerin saldırılarına karşı koyamayan Teymur bin Faysal (1913-32), İngilizlerin arabuluculuğuyla iç kesimde özerk bir imamlık yönetimi kurulmasını kabul etti. Suudi Arabistan‘dan destek gören İbadiye imamının bağımsızlık girişimini gene İngilizlerin yardımıyla boşa çıkaran ve 1959’da bütün ülkede denetimi sağlayan Said bin Teymur’un (1932-70) baskıcı politikaları, 1965’te Dofar bölgesinde sol eğilimli Umman Halk Kurtuluş Cephesi’nin bir gerilla mücadelesine yol açtı. Bir saray darbesiyle babasının yerine geçen Kabus bin Said, 1975’te bu ayaklanmayı bastırdıktan sonra yönetimini sağlamlaştırma yönünde adımlar atarak geniş çaplı bir modernleştirme programına girişti.

    Arap Birliği ve Birleşmiş Milletler’e 1971’de katılan Umman, 1981’de de Körfez İşbirliği Konseyi’nin kurucu üyeleri arasında yer aldı. ABD ile sıkı ilişkilerin yanı sıra ılımlı Arap devletleriyle yakınlaşmaya girerek Umman’ı dış dünyaya açılmasını sağlayan Kabus yönetimi, İran-Irak savaşı boyunca tarafsızlık politikası izledi. Körfez savaşı sırasında belirgin bir rol oynamamasına karşın, üslerini batılı güçlere açmayı kabul etti.1992’de Yemenle imzaladığı anlaşmayla bu ülkeyle yaşadığı 25 yıllık sınır sorununa son verdi. Umman Arap yarımadasının Osmanlı hâkimiyetine geçmesiyle birlikte Osmanlı İmparatorluğuna bağlı bir Vilayet halini almış, Birinci Dünya savaşında İngiltere’nin Petrol Siyaseti yüzünden Osmanlıdan ayrılmıştır.

Ekonomi: Umman ekonomisi diğer Körfez ülkelerinde olduğu gibi hidrokarbona yani petrole dayanmaktadır. GSYİH’nin %25’i ham petrolden üretilmekte olup; 2001 yılından bu yana petrol üretiminde yaşanan düşüşün etkisiyle bu oranda düşüş görülmektedir. Umman’ın petrol kaynaklarının sınırlı ve bu kaynaklardan petrol çıkarılmasının zor olmasından dolayı hükümet bu bağımlılıktan kurtulma çabalarına ağırlık vermiştir.

Para Birimi: Umman Riyali (OMR)

Kişi Başına Düşen Millî Gelir: 17.633 USD[2]

Dış Ticaret: Yirmi yıldan fazla süredir her yıl dış ticaret fazlası veren Umman’ın ithalat ve ihracat değerleri, uluslararası petrol fiyatlarından etkilenerek yıllar itibarıyla değişkenlik göstermektedir.

İhracat ortakları: Japonya %27, Çin %12, Tayland 1%8, Birleşik Arap Emirlikleri %12, Güney Kore %12, ABD
İthalat Ürünleri: Makine ve araçlar, sanayi malları, gıda, çiftlik hayvanı.
İthalat Ortakları: Birleşik Arap Emirlikleri %26, Japonya %16, İngiltere %9, İtalya %7, Almanya %6, ABD (1999)
Para birimi: Umman Riyalı (OMR)
Sanayi: Ham petrol üretimi ve arıtımı, doğal gaz üretimi, inşaat, çimento, bakır.
Enerji: Elektrik üretimi: 8.63 milyar kWh (1999)
Elektrik Tüketimi: 8.026 milyar kWh (1999)
Ulaşım: Karayolları: 32,800 km, Boru hatları: Ham petrol 1,300 km; doğal gaz 1,030 km, Limanları: Matrah, Mina’ al Fahl, Mina’ Raysut, Hava alanları: 14,

Helikopter alanları: 1

Üye Olduğu Uluslararası Örgüt ve Kuruluşlar: FAO, G-77, GCC, IAEA, IBRD, , ILO, IMF, IMO, IMSO, Interpol, IOC, IPU, ISO, ITSO, ITU, LAS, MIGA, NAM, OAPEC, OIC, OPCW, OPEC, PCA, UN, UNCTAD, UNESCO, UNIDO, UNIFIL, UNWTO, UPU, WCO, WFTU, WHO, WIPO, WMO, WTO

[1]   www.ticaret.gov.tr  (Kasım-2021 Erişimi).

[2]    www.ticaret.gov.tr   (Aralık-2021 Erişimi)