Foundation Islamic Union
Bahreyn
Resmî Adı: Bahreyn Devleti ((BH)
Başkenti : Menâmâ
Diğer Önemli Şehirleri: 12 belediye; Al Hadd, Al Manamah, Al Mintaqah al Gharbiyah, Al Mintaqah al Wusta, Al Mintaqah ash Shamaliyah, Al Muharraq, Ar Rifa' wa al Mintaqah al Janubiyah, Jidd Hafs, Madinat Hamad, Madinat 'Isa, Juzur Hawar, Sitrah
Yüzölçümü: 770 km2
Nüfus : 1.510.000[1]
Etnik Yapı: Nüfusun %97’si Arap’tır. Yaklaşık %80’i Bahreyn asıllıdır. %5’i Ummanlıdır. Diğerleri Suudi Arabistan, İran, Hindistan, Pakistan, İngiltere ve ABD.
Dil: Resmî dil Arapça’dır. İngilizce de resmiyette geçerlidir.
Din: Resmî din İslâm’dır. Halkın %98’i Müslüman’dır. Diğerleri ülkenin yerlilerinden olmayan Hıristiyanlardır. Müslümanların %45’i Sünnî, %55’i Şiî Caferî’dir.
Coğrafi Durumu: Basra körfezi içinde Suudi Arabistan ve Katar kıyıları önünde bulunan ve ada sayısı toplam otuz beşe ulaşan takımadalardan meydana gelmektedir. Ülkeye adını veren ve takımadaların en büyüğü olan Bahreyn adası 565,7 km2’dir. Başkent Menâmâ da bu adadadır. Ülke topraklarının %5’i tarım arazisi, %7’si otlak alanıdır. Adalar arasında bazı yerlerde suyun derinliği az olduğundan buralar toprakla doldurulmak suretiyle tarım arazisi veya meskûn yer haline getirilmiştir. Bahreyn’de yazlar çok sıcak, kışlar ılımlı geçer. Denizden buharlaşan su dolayısıyla hava nispeten nemlidir.
Yönetim: Devletin başında bütün yetkileri elinde toplayan ‘Emir’ bulunmaktadır. Emirlik babadan oğula geçen bir kurumdur. Hükümet emir tarafından tayin edilir. Hükümetin başında başbakan bulunur. Ordu komutanı ve Savunma bakanının el-Halife ailesinden yani ‘Emir’in mensup olduğu aileden olması gerekir. 30 üyeli bir ‘Danışma Konseyi’ bulunmakta ve konsey üyeleri emir tarafından tayin edilmektedir. 1973 Haziran’ında emir tarafından ilan edilmiş olan bir anayasası mevcuttur. İslâm’ın özel hallerle (evlenme, boşanma, miras vs.yle) ilgili hükümleri ve ceza hukuku uygulanmaktadır. Ancak İslâm hukuku bütün hayata hâkim değildir.
Temsilciler Meclisi’nin üyeleri dört yılda bir yapılan genel seçimlerle, Şura Meclisi’nin üyeleri ise doğrudan Kral tarafından belirlenmektedir. Şura Meclisi’nin Temsilciler Meclisi üzerinde veto yetkisi mevcuttur. 2002 Anayasasının partilere izin vermemesi nedeniyle siyasi oluşumlar cemiyet statüsünde faaliyet göstermektedir.
Üye Olduğu Uluslararası Kuruluşlar: Bahreyn, BM, İİT (İslâm İşbirliği Teşkilatı), Arap Devletleri Birliği, OPEC (Petrol İhraç Eden Ülkeler Teşkilatı), Körfez İşbirliği Konseyi, IMF (Uluslararası Para Fonu), İslâm Kalkınma Bankası.
Tarihi: Bahreyn halkı İslâmiyet’le Rasûlullah (s.a.s.) zamanında tanışmıştır. Bahreynli Muiz bin el-Aiz el-Abdi yirmi kişilik bir heyetle birlikte Medine’de Rasûlullah (s.a.s.)’ı ziyaret ederek Müslüman olmuştur.
Bahreyn 1521 - 1602 yılları arasında Portekiz işgali altında kaldı. Portekizli işgalciler 1602’de İranlı kuvvetler tarafından çıkarıldı. Bu tarihten sonra Osmanlılar, İran, Arap yönetimleri ve Avrupa ülkeleri arasında Bahreyn üzerinde bir rekabet ve kavga başladı. Bu rekabet ve kavga 1783’te el-Halife ailesinin Bahreyn’de hâkimiyet kurmasına kadar devam etti. Bahreyn, 1783’ten buyana bu ailenin yönetimi altındadır. Ancak söz konusu ailenin ülkeye hâkim olmasından sonra da Bahreyn çeşitli dış baskılara ve saldırılara maruz kalmıştır. Yakın komşusu Umman, Bahreyn için sürekli bir tehdit unsuru olmuş ve birkaç kez saldırıda bulunmuştur. Bahreyn yönetimi Umman tehlikesine karşı zaman zaman Arap yarımadasındaki Vehhabi hareketinin öncüleriyle yardımlaştı. Bahreyn üzerinde Osmanlılarla İngilizler arasındaki rekabet ve uzlaşmazlık da devam etti. 1913’te Londra’da imzalanan bir anlaşmayla Osmanlı yönetimi Bahreyn’in bağımsızlığını tanımayı İngiltere de burayı kendi topraklarına ilhak etmemeyi taahhüt etti. Ancak İngilizler bu anlaşmadan sonra Bahreyn’le daha yakından ilgilenmeye başladı ve burayı kendi himayelerine aldılar. Bu durum Bahreyn’in ekonomik ve dolayısıyla siyasi bağımsızlığını önemli oranda etkiledi. 1970 yılından itibaren İngiliz kuvvetlerinin Körfez’den çekilmeye başlamaları üzerine körfezdeki küçük ülkeler, Körfez Ülkeleri Federasyonu adıyla bir federasyon kurdular. Ancak Bahreyn emiri 15 Ağustos 1971’de yayınladığı deklarasyonla bu federasyondan ayrılarak bağımsızlığını ilan etti. Bahreyn 1 Kasım 1961’den buyana el-Halife ailesinden İsâ bin Selmân Ali Halife tarafından yönetilmektedir. Onun yerine geçecek olan veliahtı oğlu Hamed bin İsa Ali Halife’dir.
Dış Problemleri: Karasuları ve Basra Körfezi içinde yer alan Havar adaları konusunda Katar’la arasında bir anlaşmazlık bulunmaktadır. Bahreyn yönetimi 20 Nisan 1993’te yaptığı açıklamada karasularını 12 mile çıkardığını bildirerek Katar’la arasında anlaşmazlık konusu olan alan üzerindeki hak iddiasına resmiyet kazandırdı. Bahreyn, bu açıklamayla birlikte üzerinde hak iddia ettiği alanda uluslararası hukuk çerçevesinde hâkimiyet haklarını kullanacağını duyurdu. Bahreyn’in bu tutumu Katar’la arasındaki anlaşmazlığı daha da derinleştirdi. İki ülke meselenin çözümü için Uluslararası Adalet Divanı’na başvurdu.
İslâmî Faaliyet: Bahreyn’de İslâmî faaliyetleri organize eden kurumların başında ‘Islah Cemiyeti’ gelmektedir. Bu cemiyet Müslüman Kardeşlerin Bahreyn’deki bir organizasyonu sayılır. Cemiyetin faaliyetleri Kuveyt’teki Toplumsal Islah Cemiyeti’yle Birleşik Arap Emirlikleri’ndeki Islah ve Toplumsal Yönlendirme Cemiyeti’nin faaliyetlerine benzemektedir. Cemiyetin hayır işlerini ve yardım çalışmalarını organize etmek için ‘Hayır İşleri Konseyi’ adlı bir özel konseyi var. Bu konsey ülke içindeki ihtiyaç sahiplerinin yanı sıra ülke dışındaki birçok ihtiyaç sahibi Müslüman’a da yardım ulaştırıyor.
Bahreyn’de seçime dayalı bir siyasî sistem olmadığından örgütlü bir siyasî faaliyet yürütülemiyor. Bu alanda yapılanlar sadece insanların İslâm ilkeleri ve siyaseti konusunda bilgilendirilmesinden ibaret. Ancak yönetimin İslâm kanunlarını uygulamasını sağlamak amacıyla bazı faaliyetler yürütülüyor. Selefiler başta olmak üzere diğer bazı İslâmî akımların da ülkede birtakım eğitim çalışmaları var.
Ekonomi: Ekonomi genellikle petrol ve doğal gaz üretimine dayanır. Petrol ve doğal gazın gayri safi yurtiçi hasıladaki payı %22’dir. 1992’de 15 milyon varil ham petrol üretilmiştir. 1993’deki petrol rezervi 56 milyon varil olarak tahmin ediliyordu. Petrol rezervlerinin 1995’te biteceği sanılmakta ve bu yüzden hükümet ülke ekonomisinin petrole olan bağımlılığını azaltarak başka gelir kaynakları bulmaya çalışmaktadır. Sitre’deki petrol arıtma tesislerinde Bahreyn petrollerinin yanı sıra Suudi Arabistan’dan getirilen ham petroller de arıtılmaktadır. Petrolün yanı sıra doğal gaz da ülke ekonomisine önemli gelir sağlamaktadır. 1992’de toplam 4 milyar 785 milyon m3 doğal gaz üretilmiştir. Bahreyn’in 1993’teki doğal gaz rezervi de 160 milyar m3 olarak tahmin ediliyordu.
Tarım alanında sebze ve hububat ekimi yapılmakta ve hurma üretilmektedir.
Ülkenin anılmaya değer bir gelir kaynağı da inci avı ve ticaretidir. Bahreyn’de son yıllarda bankacılık ve turizm de gelişmiştir. Turizmin gelişmesine paralel olarak ulaşım da modernleşmiş, birçok dış merkezle hava bağlantısı sağlanmıştır. Bahreyn su ihtiyacını artezyen kuyularından ve deniz suyu arıtma tesislerinden elde edilen sularla karşılamaktadır. Dünyanın en büyük deniz suyu arıtma tesisleri Bahreyn’dedir. Bahreyn, modern telekomünikasyon sistemine sahiptir. Bahreyn yönetimi dışa açık bir ekonomi politikası güttüğünden ve yabancı sermayenin ülkesinde iş yapmasını teşvik ettiğinden bu ülkede yabancı sermaye oldukça etkili durumdadır. Birçok sanayi kuruluşu yabancıların elindedir. Yabancılar ticarette de etkilidirler.
Kişi Başına Düşen Milli Gelir: 29.102 USD.[2]
Dış Ticaret: En önemli ihraç maddeleri petrol, doğal gaz (bu ikisi ihracatının % 80’ini oluşturmaktadır), kimyasal maddeler ve incidir. Bazı sanayi ürünlerinin de ticaretini yapmaktadır. İthal ettiği malların başında ham petrol (kendi tesislerinde arıtmak için), elektrikli ve elektronik araçlar, makineler, ulaşım araçları ve gıda maddeleri gelir. Dış ticareti daha çok Japonya, ABD, İngiltere, İtalya, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Hindistan’ladır.
İhracat ürünleri: Petrol ve petrol ürünleri %61, alüminyum %7.
İhracat ortakları: Suudi Arabistan %3,3, ABD %2.6, Birleşik Arap Emirlikleri %2.3
İthalat ortakları: Suudi Arabistan %36.4, Japonya %6.6, Almanya %6.4, ABD %5.4, Birleşik Krallık %5, Birleşik Arap Emirlikleri %4.1 (2005)
Sanayi: Bahreyn’deki en önemli sanayi tesisleri petrol arıtma tesisleridir. Bahreyn komşu ülkelerden de ham petrol alarak kendi tesislerinde arıttıktan sonra ihraç etmektedir. Petrokimya sanayisini de geliştirmiştir. Lastik fabrikaları kurulmuş ve bu sanayi gelişmektedir. Alüminyum eritme tesislerinin de Bahreyn sanayisinde önemli yeri vardır. Bunun yanı sıra geleneksel tekneler imal edilmekte, Mina Selman’daki tersanelerde de bin tona kadar gemilerin tamir ve bakımı yapılmaktadır. Sanayi gelirlerinin gayri safi yurtiçi hasıladaki payı % 17’dir. Çalışan nüfusun yaklaşık % 15’i sanayi sektöründe iş görmektedir.
Enerji: Elektrik üretimi: 7,345 milyar kWh (2003)
Ulaşım: Ülkede ulaşım adına son yıllarda muazzam yapılar yapılmıştır. Bedeli 38 milyon dolardan fazla olan, Manama adası ile Muharrak adalarını birbirine bağlayan Şeyh Halife bin Selman geçidi bunlardan biridir. Bir diğeri Seef bölgesinde yapımı 2004’te sona eren ve 26 milyon dolara mal olan iki üst geçittir. Suudi Arabistan ile Bahreyn’i birbirine bağlayan ve bir başka muazzam yapı olan, 1,2 milyar dolara mal olan Kral Fahd geçidi1986’da hizmete açılmıştır.
Bahreyn’in tek havaalanı başkent Menâmâ’daki uluslararası trafiğe açık havaalanıdır. Bir ada ülkesi olması ve deniz taşımacılığı açısından stratejik bir noktada bulunması Bahreyn’e deniz ulaşımında geniş imkânlar vermektedir. En büyük ve modern limanı Minâ Selmân adlı limanıdır. Buradan birçok ülkeye deniz nakliyatı yapılmaktadır. Bahreyn’in 100 grostonun üstünde yük taşıyabilen 87 gemisi vardır. Tamamı asfaltlanmış 2.675 km. karayoluna sahiptir.
Bu ülkede ortalama 3.8 kişiye bir motorlu ulaşım aracı düşmektedir.
Eğitim: Bahreyn’de eğitim, öğretim zorunlu değildir. 140 ilkokul, 40 genel ortaöğretim kurumu, 10 mesleki ortaöğretim kurumu bulunmaktadır. İlkokul çağındaki çocukların %95’i, ortaokul çağındaki çocukların ise %83’ü bu öğretimden yararlanabilmektedir. Resmî okulların yanı sıra özel okullar da bulunmaktadır. İki üniversitesi mevcuttur. Bunlardan Körfez Üniversitesi 1984’te hizmet vermeye başlamıştır. Bunların yanısıra 2 yüksekokulu, 3 araştırma enstitüsü bulunmaktadır.
Yükseköğrenim çağında olan gençlerden bu kurumlara kayıt yaptıranların oranı %10, Okuma yazma bilenlerin oranı %78’dir.
Sağlık: Bahreyn’de temiz ve sağlıklı bir ortam hâkim olup, sağlık ve tedavi hizmetleri genellikle yeterli sayılabilecek düzeydedir. Acil servisleriyle birlikte Bahreyn hastanelerinde her türlü tıp uzmanlığı mevcut olup, oldukça modern cihaz ve imkânlarla hizmet verilmektedir. Ülkenin çeşitli yerlerinde resmî-özel hastaneler ve sağlık merkezleri, ayrıca özel çalışan klinikler ve doktorlar bulmak mümkündür. Devlet hastanelerinde sağlık hizmetleri yabancılar dâhil herkes için ücretsizdir.
Bahreyn, 1932 yılında ham petrol üretmeye başlayan ilk Arap ülkesi oldu ve bu Bahreyn’in tarihini, dış güçlerin bu ülkeye olan ilgisini değiştiren önemli bir faktör oldu.
Bahreyn İslâm Bankası: 1979 yılında çıkarılan 2 numaralı kararname ile kurulan Bahreyn İslâm Bankası kanunlar ile bağlı bulunmaktadır. Şirket, ortaklık esasına dayalı olarak Bahreyn’deki diğer bankaların yaptığı bütün iş ve faaliyetleri yapabilecektir. Bankanın ülke kanunları ile bağlılığı İslâm kuralları ile çatışmaması şartı da geçerlidir.
Son yıllarda bankacılık, turizm ve ulaştırma alanlarında önemli gelişmeler gösteren Bahreyn’de çok sayıda milletlerarası banka, ticaret şirketi ve fınans kurumunun şubeleri bulunmaktadır. Ulaşım sistemi modernleştirilmiştir. Muharrak adasındaki havaalanı, bölgenin ulaşımı en yoğun olan havaalanıdır. Bunun yanı sıra deniz yoluyla da ulaşım gelişmiştir.
Para Birimi: Bahreyn Dinarı (BHD)
[1] www.ticaret.gov.tr (Nisan 2022 erişimi)
[2] www.ticaret.gov.tr (Nisan 2022 erişimi)
